Kısa Notlar Yazılar

Hamt mi, Hamd mi? Bazen bir kelime, insanın iç dünyasında yankılanan koca bir hikâyenin anahtarı olur. Bugün seninle paylaşmak istediğim hikâye de öyle bir kelimenin etrafında dönecek: “Hamt mi, hamd mi?” Bir Akşamüstü Sohbeti Güneş, dağların ardına çekilirken kahve kokusu yayıldı odaya. Elif, pencereden süzülen ışığın altında, sessizce kahvesini karıştırıyordu. Karşısında oturan Kerem ise, her zamanki gibi olayları çözümlemeye çalışan bir zihinle, derin bir tartışmanın ortasındaydı. “Bence mesele basit,” dedi Kerem. “İnsan ya şükreder ya yakınır. Arası yok.” Elif, yavaşça başını kaldırdı. “Belki de öyle değildir, Kerem. Belki insan bazen ne şükredebiliyor, ne de yakınabiliyor. O hâli bir çeşit hamlık…

Ege Kıyıları Girintili Çıkıntılı Mıdır? Tarihsel Bir Yolculuk Tarihçi Gözüyle Ege’nin Geçmişine Bir Bakış Ege kıyılarının girintili çıkıntılı olup olmadığını sormadan önce, bu kıyıların tarih boyunca nasıl şekillendiğine ve insanlık tarihine nasıl etki ettiğine göz atmak önemli. Bir tarihçi olarak, her zaman geçmişin izlerini takip ederek bugüne ulaşmaya çalışırım. Çünkü her kıyı, her ada, her koy ve her liman sadece coğrafi bir varlık değil, aynı zamanda bir tarihsel hafızadır. Ege kıyıları, sadece doğa olaylarının değil, aynı zamanda binlerce yıl süren insan etkileşiminin de şekillendirdiği bir bölgedir. Yüzyıllar boyunca, bu kıyılar, medeniyetlerin buluşma noktası, savaşların ve ticaretin merkezi, kültürel etkileşimlerin ve…

Bulgur Köftesi Neden Dağılır? Tarihin Sofrasından Bugüne Bir Lezzet Hikayesi Bir tarihçi olarak sofralara baktığımda, yalnızca yemekleri değil, toplumun ruhunu, dönüşümünü ve kültürel belleğini de görürüm. Anadolu’nun mütevazı sofralarında sıkça karşımıza çıkan bulgur köftesi, aslında binlerce yıllık bir hikâyenin günümüzdeki yankısıdır. Ne var ki, bu kadim lezzeti hazırlarken çoğu insanın yaşadığı ortak bir sorun vardır: köftenin dağılması. Peki, bulgur köftesi neden dağılır? Bu sorunun yanıtı, yalnızca mutfakla değil; tarih, coğrafya ve toplumsal değişimle de yakından ilişkilidir. Geçmişin Sofralarında Bulgurun Yolculuğu Bulgur, Mezopotamya’dan Anadolu’ya uzanan geniş bir coğrafyada, tarımın doğuşundan beri var olan bir tahıl ürünüdür. Buğdayın kaynatılıp kurutulmasıyla elde edilen…

Dayanamaz Duruma Gelmek, Sabrı Kalmamak Deyimi Nedir? Bilim Diyor ki: Beyin Sadece “Sabırsız” Değil, Aşırı Yüklü! Hiç “Artık dayanamayacağım!” dediğiniz oldu mu? Olmuştur. İşte o an, beyninizin nöronları kelimenin tam anlamıyla isyan ediyor olabilir. Gelin, bu deyimi bir halk ifadesi olmaktan çıkarıp nörobilim laboratuvarına taşıyalım. — Giriş: Deyimlerin Bilimsel Anatomisi “Dayanamaz duruma gelmek, sabrı kalmamak” deyimi sadece duygusal bir patlama değil, beyinde ölçülebilir bir stres tepkisi. İnsan vücudu, tıpkı bir lastik bant gibi belli bir esneme kapasitesine sahip. Her stres, her baskı o bandı biraz daha gerer. Ancak limit aşılınca… lastik kopar. Bilim insanları bu durumu “tolerans eşiği” veya “bilişsel…

“Türk halk dili yazılır mı?” sorusu masum görünür; oysa cevap, temsil, güç ve etik tercihlerin mayasında gizlidir. Standartlaştırdığınız anda bir şeyi daima kaybedersiniz. Türk halk dili nasıl yazılır? Sorunun kalbi: temsil ve güç “Türk halk dili nasıl yazılır?” diye sorduğumuzda, aslında “Kimi duyulur kılmak istiyoruz, kimin adına konuşuyoruz ve kime hesap veriyoruz?” diye soruyoruz. Benim iddiam net: Halk dilini yazmak, yalnızca harf seçmek değildir; politik bir eylemdir. Yazarken biçim verirsiniz, biçim verirken sıralarsınız, sıralarken hiyerarşi kurarsınız. Bu yüzden her yazım tercihi, sahadaki insanın sesiyle okur arasına giren bir filtredir. Peki bu filtreyi ne kadar görünür kılıyoruz? Ne kadarını saklıyoruz? Standart…

Bazen dinî inançlarımız ve pratiklerimiz hakkında kafa karıştırıcı düşüncelere dalarım. Özellikle “Hangi Esma ne için okunur?” gibi popüler konularla ilgili. Herkesin doğru bildiği, doğruluğundan emin olduğu bilgilerle dolu bir ortamda yaşarken, bunların ne kadar sağlam bir temele dayandığını sorgulamak bazen rahatsız edici olabilir. Esmalar, İslam’da Allah’ın 99 isminin gücüne inananlar için oldukça önemli bir yer tutar. Ancak bunları hangi koşullarda ve nasıl okumamız gerektiği konusunda ne kadar bilgi sahibiyiz? Gerçekten Esma’yı istediğimiz her durumda okuyabilir miyiz, yoksa bazı yanlış uygulamalarla bu güçlü isimlerin gücünü saptırıyor muyuz? Esmalar ve Anlamları: Gerçekten Ne Kadar Anlıyoruz? Esma-ül Hüsna’nın Yanıltıcı Kullanımı Esma-ül Hüsna, Allah’ın…

Kartuş Ne Demek TDK? Bilimsel Merakla Bir Yolculuk Bazı sözcükler vardır ki gündelik hayatta sıkça kullanırız ama kökenine, anlamına ve farklı bağlamlarda nasıl kullanıldığına pek kafa yormayız. “Kartuş” kelimesi de bunlardan biri. Benim bu yazıda yapmak istediğim şey, bilimsel bir merakla bu sözcüğün izini sürmek, TDK’daki tanımını ele almak ve aynı zamanda toplumsal yaşamda nasıl konumlandığını ortaya koymak. Çünkü bir kelimenin anlamını bilmek, sadece sözlük karşılığını öğrenmek değil; onun taşıdığı kültürel ve teknolojik bağlamı da anlamak demektir. — Kartuş Ne Demek? TDK Tanımıyla Başlayalım Türk Dil Kurumu’na göre kartuş, iki temel anlamda kullanılıyor: 1. Tüfek ve tabancalarda kullanılan, barut, kapsül…

Engelli Sakatlık Maaşı Ne Kadar? Gelecekte Ne Bekliyor? Bugün, engelli bireylerin yaşamını daha kolaylaştırmak adına devletin sunduğu imkanlardan biri olan sakatlık maaşı, birçok aile için önemli bir destek mekanizması. Ancak bu maaşın geleceği hakkında neler bekliyoruz? Engelli sakatlık maaşının ne kadar olduğu, önümüzdeki yıllarda nasıl şekillenecek, ve bu değişimler toplumumuzun farklı kesimlerini nasıl etkileyecek? Hadi gelin, hem stratejik ve analitik bir bakış açısıyla hem de insan odaklı bir değerlendirme ile bu sorulara ışık tutalım. Erkeklerin Stratejik ve Analitik Bakış Açısı Erkekler, genellikle devlet politikaları ve ekonomik sistemlerin işleyişine dair stratejik bir bakış açısı geliştirdiklerinde, engelli sakatlık maaşının geleceği hakkında daha…

Bilinen Kaç Hadis Var? Bir Sayıdan Fazlası, Bir Anlam Mı? Bir Sayı, Bir Gerçek: Hadislerin Miktarı Üzerine Eleştiri Herhangi bir hadis tartışmasında, “Kaç hadis var?” sorusuna verilen cevaplar genellikle farklılıklar gösterir. Peki, bu sayılara ne kadar güvenebiliriz? Herkesin ağzında dolaşan bir başka ifade de, “Bütün hadisler toplamda kaçtır?” sorusunun cevabıdır. Eğer internette bir araştırma yaparsanız, size 300.000 ile 1.000.000 arasında bir rakam sunulacaktır. Ama doğru mu? Gerçekten bu kadar çok hadis var mı, yoksa bu sayılar, sayılar üzerinden yapılan büyük hesaplamaların sonucu mu? Hadi gelin, bu “bilinen hadis sayısı” meselesine biraz daha cesurca yaklaşalım. Sayılarla, hadislerin niteliklerini gözden geçirecek ve…

Hacim Nedir ve Örnekleri? Bilimsel Bir Bakış Hacim, günlük hayatımızda sıkça karşılaştığımız ancak çoğu zaman ne anlama geldiğini tam olarak düşünmediğimiz bir kavramdır. Hepimiz bir su şişesinin hacmini ölçerken ya da bir odanın büyüklüğüne karar verirken bu terimi kullanıyoruz, ancak hacmin ne olduğunu ve nasıl ölçüldüğünü bilmek, farklı bilimsel alanlarda bize daha derin bir anlayış kazandırabilir. Peki, hacim nedir? Hacim, gerçekten sadece bir nesnenin yer kaplama miktarını mı ifade eder? Gelin, hacmi bilimsel bir lensle ele alalım ve bu kavramın hayatımızdaki yeri ile örneklerini inceleyelim. Hacim Nedir? Hacim, bir cismin üç boyutlu uzayda ne kadar yer kapladığını ölçen bir kavramdır.…